بازارگردان یا مارکت میکر، به فرد یا شرکتی گفته می‌شود که با اتکا به نقدینگی بالا و پشتوانه مالی قوی، نقشی اصلی در ایجاد ثبات و نقدینگی در بازارهای مالی ایفا می‌کند.

در ادامه با وظایف بازارگردان در بازارهای مالی مثل بورس، فارکس، ارزدیجیتال بیشتر آشنا خواهیم شد.

بازارگردان یا مارکت میکر چیست؟

بازارگردان یا مارکت میکر شخص یا شرکتی است که نقدینگی و قدرت مالی بالایی در بازارهای مالی دارد. مارکت میکر با تکیه بر نقدینگی بالا، تعادل وثبات را در بازار حفظ می کند.

همچنین از طریق تزریق نقدینگی در بازار، روند خرید و فروش را برای معامله گران آسان تر می کند.

بازارگردان در هر شرایطی موظف است بدون دقت به قیمت دارایی، نقد شوندگی را در بازار بالا ببرد. market maker در واقع ریسک معاملات را به جان می‌خرد تا از نوسانات بازار و جمع‌آوری اسپرد سود کند.

یکی دیگر از وظایف مهم بازارگردان، اطمینان از منصفانه بودن قیمت دارایی است. بازارگردان با ارائه قیمت‌های رقابتی و خرید و فروش اوراق بهادار در حجم بالا، به کشف قیمت عادلانه برای اوراق بهادار کمک می‌کند.

مارکت میکر چگونه سود می کند؟

بازارگردان از طریق جمع کردن اسپرد سود کسب می‌کند. اسپرد به تفاوت بین قیمت خرید و فروش اوراق بهادار گفته می‌شود. به عنوان مثال، فرض کنید که قیمت یک دارایی در بازار ۱۰۰ دلار است.

بازارگردان یک پیشنهاد ۹۹ دلاری برای خرید اوراق بهادار ارائه می‌دهد و ۱۰۰۰ عدد از آن را می‌خرد.

پس از خرید، بازارگردان اوراق بهادار را در قیمت ۱۰۱ دلار به فروش می‌رساند.

در این مثال، بازارگردان با جمع کردن اسپرد بین قیمت خرید و فروش، به ازای هر یک دارایی ۲ دلار سود می‌کند. و برای ۱۰۰۰ عدد دارایی، ۲۰۰۰ دلار سود کسب می‌کند. البته لازم به ذکر است که market maker برای کسب سود بیشتر، باید قیمت‌های رقابتی ارائه ‌دهند و در حجم بالا معامله کنند.

به عنوان مثال، زمانی که خبر منفی منتشر می‌شود، بسیاری از معامله‌گران برای خروج از سرمایه‌گذاری خود عجله می‌کنند و دارایی خود را با قیمتی پایین‌تر و پایین‌تر می فروشند. در این شرایط، مارکت میکر اقدام به خرید از معامله‌گران می‌کند.

پس از آن، زمانی که شرایط بازار آرام شد، بازارگردان اوراق بهادار را به صورت تدریجی و با قیمتی بالاتر عرضه می‌کند.

در این روش، market maker از دو طریق سود می‌کند. در زمانی که معامله‌گران هیجانی هستند، بازارگردان می‌تواند اوراق بهادار را با قیمتی پایین‌تر از ارزش واقعی آن خریداری کند.

پس از آرام شدن بازار، market maker اوراق بهادار را با قیمتی بالاتر از قیمت خرید خود به فروش می‌رساند.

مارکت میکر و تریدر

بازارگردان در مقابل تریدر وجود دارد. به این معنی که با سود کردن تریدر، market maker متحمل ضرر می شود.

فرض کنید شرکت انویدیا قصد دارد کارت گرافیک جدید خود را معرفی کند. با توجه به سابقه ی بازار، زمانی که این شرکت محصول جدیدی را معرفی می کرد، با قابلیت های جالب و جدیدی که ارائه می کرد، همه را سوپرایز می کرد. در این حالت تقاضا برای سهام NVIDIA بالا می رفت و قیمت افزایش پیدا می کرد.

انتظار می رود شرکت انویدیا در رونمایی جدید خود، همه را سوپرایز کند. پس تقاضا از طرف معامله گران خرد برای سهام انویدیا بالا می رود و عرضه کافی برای پاسخ به تقاضا وجود ندارد. در این حالت market maker مجبور است از دارایی های خود عرضه کند تا مردم بتوانند خرید خود را انجام دهند.

بازارگردان شروع به عرضه می کند و بعد از رونمایی، زمانی که خبر جدیدی اتفاق نمی افتد، مردم شور و شوق خود را برای خرید از دست می دهند و شروع به فروش دارایی های خود می کنند. در این حالت حتی حاضرند پایین تر از قیمت خرید خود سهام انویدیا را عرضه کنند.

در این حالت بازارگردان شروع به خرید سهام انویدیا از مردم می کند و در این نوسانات، سود قابل توجهی به دست می آورد.

بازارگردان در بورس های جهانی

همانطور که اشاره کردیم، بازارگردانان، خدمات معاملاتی را برای سرمایه‌گذارانی که در بازار اوراق بهادار مشارکت می‌کنند، ارائه می‌دهند.

فعالیت‌های آنها از طریق حساب‌های معاملاتی اشخاص حقوقی‌شان، نقدشوندگی را در بازارها ایجاد و تقویت می‌کند.

این اشخاص حقوقی را می‌توان در سراسر بازار جهانی یافت. در اادامه، به برخی از شناخته‌شده‌ترین آنها در نقاط مختلف جهان اشاره خواهیم کرد.

 بورس‌ نیویورک و نزدک

بورس‌های نیویورک و نزدک دو تا از بزرگترین بازارهای خرید و فروش سهام در دنیا هستند که در شهر نیویورک قرار دارند.

همانطور که گفتیم بازارگردان‌ها کسانی هستند که به خرید و فروش سهام در این بازارها کمک می‌کنند. آنها مثل دلال‌هایی هستند که به سهامداران کمک می‌کنند تا سهم‌هایشان را بفروشند یا سهم‌های جدید بخرند.

برخی از شناخته‌شده‌ترین market maker در نیویورک:

• Credit Suisse
• Deutsche Bank
• Goldman Sachs
• KCG Americas
• Timber Hill

بورس فرانکفورت | FRA

بورس فرانکفورت (FRA) بزرگترین بورس اوراق بهادار در آلمان است. این بورس توسط Deutsche Börse AG اداره می‌شود و به بازارگردانان خود “حامیان منتخب” می‌گوید..

در ادامه، به تعدادی از market maker در Xetra، که پلتفرم معاملات الکترونیکی این گروه بورسی است، اشاره می‌کنیم:

• Berenberg
• JPMorgan
• Morgan Stanley
• Optiver
• UBS Europe

بورس لندن

بورس لندن (LSE) یکی از بزرگترین بورس‌های اوراق بهادار در اروپا است. این بورس بخشی از گروه بورس لندن (LSEG) است که شامل شاخص‌های FTSE Russell و خدمات تسویه حساب این گروه نیز می‌شود.

در ادامه، به تعدادی از بازارگردانان کلیدی در این بورس اشاره می‌کنیم:

• BNP Paribas
• GMP Securities Europe
• Liberium Capital
• Mediobanca
• Standard Chartered

بزرگترین مارکت میکرها در بازار فارکس

سهم بازار تقریبی به درصدی از کل معاملات انجام شده در بازار فارکس اشاره دارد که توسط شرکت یا اشخاص خاصی انجام می شود.

در اینجا بزرگترین بازارگردان های فارکس به همراه سهم بازار تقریبی آنها در سال گذشته یعنی سال 2023 را برای شما لیست کرده ایم.

1. جی پی مورگان JPMorgan Chase & Co

جی پی مورگان بزرگترین بانک ایالات متحده آمریکا می باشد. سهم بازار تقریبی برای جی پی مورگان حدود 10 درصد بوده است.

2. Citibank سیتی بانک

سیتی‌بانک که زیرمجموعه سیتی‌گروپ می‌باشد، در سال 2023 حدود 8.8% از معاملات فارکس را انجام داده بود.

3. دویچه بانک Deutsche Bank

یک بانک آلمانی و یکی از بزرگترین بانک های جهان از نظر داراییب می باشد. این بانک بزرگ در سال 2023 در بازار فارکس با حدود 7.1% سهم از بازار داشت.

4. بارکلیز Barclays Bank PLC

یک بانک بریتانیایی و یکی از بزرگترین بانک های جهان از نظر دارایی است. در سال 2023 حدود 5% از حجم معاملات فارکس را در دست داشت.

5. اچ اس بی سی HSBC Holdings PLC

یک بانک هنگ کنگی و یکی از بزرگترین بانک های جهان است. این بانک در سال 2023 سهمی حدود 4.4% از معاملات بازار فارکس را در دست داشت.

6. گلدمن ساکس Goldman Sachs Group

گلدمن ساکس یک بانک سرمایه گذاری آمریکایی و یکی از بزرگترین بانک های سرمایه گذاری در جهان است. این بانک بعد از HSBC حدود 4.3% سهم از معاملات بازار فارکس در سال 2023 داشت.

7.مورگان استنلی Morgan Stanley

مورگان استنلی، مانند گلدمن ساکس یک بانک سرمایه گذاری آمریکایی و یکی از بزرگترین بانک های سرمایه گذاری در جهان است. سهم بازار این بانک در سال 2023 حدود 3.8 درصد بود.

8. بی ان پی پاریبا BNP Paribas

این بانک بزرگ فرانسوی در سال 2023 حدود 3.6% از خحم معاملات فارکس را انجام داده بود.

9. کردیت سوئیس Credit Suisse

سهم بازار این بانک سوییسی حدود 3.4% از معاملات فارکس در سال 2023 بود.

بزرگترین بازارگردانی بازار بورس تهران

در لیست زیر به صورت تقریبی لیست 10 بازارگردان را در بورس اوراق بهادار تهران لیست کرده ایم.

1. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی کیان: با سابقه فعالیت از سال 1388 و مدیریت سبدگردان آرمان تدبیر نوین.
2. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بهمن گستر: با سابقه فعالیت از سال 1389 و مدیریت شرکت سبدگردان آسمان.
3. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی مپنا ایرانیان: با سابقه فعالیت از سال 1390 و مدیریت شرکت سبدگردان سهم آشنا.
4. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی نوآوران امین: با سابقه فعالیت از سال 1391 و مدیریت شرکت سبدگردان نوآوران امین.
5. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی آریان: با سابقه فعالیت از سال 1392 و مدیریت شرکت سبدگردان آریان.
6. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی امید ایرانیان: با سابقه فعالیت از سال 1393 و مدیریت شرکت سبدگردان امید ایرانیان.
7. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی کاردان: با سابقه فعالیت از سال 1394 و مدیریت شرکت سبدگردان کاردان.
8. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی هومن: با سابقه فعالیت از سال 1395 و مدیریت شرکت سبدگردان هومن.
9. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی لوتوس پارسیان: با سابقه فعالیت از سال 1396 و مدیریت شرکت سبدگردان لوتوس پارسیان.
10. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی مفید: با سابقه فعالیت از سال 1397 و مدیریت شرکت سبدگردان مفید.

جمع بندی

بازارگردان یا مارکت میکر شخص یا شرکتی است که با تکیه بر نقدینگی بالا و قدرت مالی قوی، نقشی اصلی در ایجاد ثبات و نقدشوندگی در بازارهای مالی مثل بورس، کریپتو و فارکس ایفا می‌کند.

بازارگردان در شرایط خاص و برای مدت کوتاهی ممکن است بیشترین دارایی را در یک بازار داشته باشد. اما وظیفه اصلی بازارگردان ایجاد نقدشوندگی و حفظ تعادل و ثبات در بازار است و نگهداری بیشترین دارایی در اولویت آنها نیست.

market maker باید بدون توجه به قیمت در هر زمان تناسب بین عرضه و تقاضا را حفظ کند. این شرکت ها در مقابل تریدر معامله می کند. یعنی اگر تریدر دارایی را بخرد، این شرکت فروشنده آن دارایی است.

همینطور اگر تریدر یک دارایی را بفروشد، این شرکت خریدار آن دارایی است. وجود این اشخاص یا شرکت ها برای هر بازاری واجب است.  market maker از جمع آوری اسپرد و معامله در زمان هایی که هیجانات بازار بالا می رود. سود کسب می کند.